ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΚΟΛΙΩΣΗ; ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΛΕΓΞΩ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΟΥ ΓΙΑ ΣΚΟΛΙΩΣΗ:

ΠΟΤΕ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ;

ΠΩΣ ΔΙΑΓΝΩΝΕΤΕ;

ΠΟΙΑ Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ;

• ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΘΑ ΠΡΟΣΠΑΘΗΣΩ ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΩ ΑΥΤΑ ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ , ΣΙΓΟΥΡΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΚΟΛΟ ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΘΕΜΑ ΑΥΤΟ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΕΝΑ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ , Η ΔΙΚΗ ΜΟΥ Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΣΕ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ  ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ.
• Σκολίωση  ονομάζουμε την προς τα πλάγια  απόκλιση  της Σ.Σ. στο μετωπιαίο επίπεδο . Η απόκλιση αυτή  της Σ.Σ. εμφανίζεται με την μορφή κυρτωμάτων , των οποίων το μέγεθος καθώς και οι περιοχές εντόπισης τους, είναι καθοριστικοί παράγοντες  για την πρόγνωση της σκολίωσης . Μπορούν να αναπτυχθούν  κυρτώματα σε όλες τις μοίρες της Σ.Σ. που παίρνουν το όνομα τους από την κατεύθυνση του κυρτού.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ:

΄Έτσι  έχουμε  κυρτώματα δεξιά  και αριστερά , μονά και διπλά και διακρίνονται σε οσφυϊκά  θωρακικά και θωρακοοσφυϊκά.

Οι συνηθέστεροι τύποι κυρτωμάτων είναι:

• Τα α απλά τύπου  [C] κυρτώματα , τα οποία παρατηρούνται στη θωρακοοσφυϊκή μοίρα της Σ.Σ. δεν είναι αντισταθμιστικά και συνυπάρχει ανύψωση  του ώμου από την πλευρά του κυρτού  και της λεκάνης από την πλευρά του κοίλου . Εμφανίζονται συνήθως σε σκολιώσεις  παραλυτικής αιτιολογίας  , κακής στάσης  και κακής ισορροπίας  της Σ.Σ.
• Τα διπλά τύπου  [S]  κυρτώματα τα οποία κατά κανόνα παρατηρούνται σε ιδιοπαθείς σκολιώσεις , είναι  δεξιά θωρακικά  και αριστερά οσφυϊκά   .Στα κυρτώματα  αυτά , συνήθως  συνυπάρχουν  παραμορφώσεις  των σωμάτων των σπονδύλων  , των πλευρών, κ,τα,λ.

Η ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΩΝ ΣΚΟΛΙΩΣΕΩΝ.

Οι σκολιώσεις κατατάσσονται με πολλούς τρόπους  όπως , ανάλογα  με το αίτιο που τις προκάλεσε , τις παθολογοανατομίες  αλλοιώσεις , την κλινική συμπεριφορά  τους ,  το μέγεθος τους , την ηλικία κ.α. Συνηθίζετε η κατάταξης  των σκολιώσεων   σύμφωνα με την αιτιολογία και το μέγεθος τους.

• ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

Οι σκολιώσεις  ανάλογα με την αιτιολογία  τους κατατάσσονται σε οργανικές και λειτουργικές.

ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ

Σε αυτού του είδους τις σκολιώσεις παρατηρούνται παραμορφώσεις  των σπονδύλων οι οποίοι στρέφουν  προς την μεριά του κυρτού. Όσο μεγαλώνουν τα κυρτώματα  τόσο μεγαλύτερες είναι οι στροφές των σπονδύλων  . Οι πλευρές συμπιέζονται προς την μεριά του κοίλου , οι σπόνδυλοι γίνονται σφηνοειδής  και γενικά οι σκολιώσεις αυτού του τύπου δεν διορθώνονται  με ενεργητική προσπάθεια  και ειδικές θέσεις αντιστροφής.  Οι σκολιώσεις αυτές διακρίνονται σε :

1      .  ΙΔΙΟΠΑΘΕΙΣ :  η αιτιολογία των σκολιώσεων αυτών είναι άγνωστη . Είναι οι σκολιώσεις που εξελίσσονται  ταχύτατα , εμφανίζονται σε φυσιολογικά  νεαρά άτομα σε ποσοστό 80% . Ο χρόνος έναρξης ποικίλει  . Συνήθως αρχίζουν από την ηλικία των 10 ετών  και σταματά η εξέλιξη τους όταν ολοκληρωθεί η σκελετική ωρίμανση σε ηλικία 15-16 ετών  . Είναι πιο συνηθισμένη στα κορίτσια από τα αγόρια και ονομάζονται εφηβικές σκολιώσεις  . Υπάρχουν επίσης και οι νεανικές σκολιώσεις  η έναρξη των οποίων  τοποθετείτε μεταξύ 4- 9 ετών , με συχνότερη προσβολή στα κορίτσια , καθώς και νηπιακές σκολιώσεις  με χρόνο έναρξης από 0-3 ετών  και οι οποίες είναι συνηθέστερες  στα αγόρια .

2      ΝΕΥΡΟΜΥΙΚΕΣ  ΣΚΟΛΙΩΣΕΙΣ : Είναι το 15% περίπου των οργανικών  σκολιώσεων   και οφείλονται σε νευρολογικές κυρίως αιτίες , όπως : εγκεφαλική  παράλυση   , τραυματική παραπληγία , μυοπάθειες κ.τ.λ.

3      ΣΚΟΛΙΩΣΕΙΣ που οφείλονται σε παθήσεις των οστών , όπως ημισπόνδυλος  , κάταγμα ή εξάρθρημα της Σ.Σ. κ.α.

ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ

Σε αυτού του είδους τις σκολιώσεις   δεν υπάρχουν μόνιμες παραμορφώσεις , τα κυρτώματα που υπάρχουν μπορούν να διορθωθούν με ενεργητική  προσπάθεια , με πρόσθια ή πλάγια κάμψη   του κορμού και ύπτια κατάκλιση .Μπορούν να θεωρηθούν σαν σκολιώσεισ κακής στάσης .

Οι συνηθέστερες αιτίες που δημιουργούν σκολίωση είναι :

• ανισοσκελία κάθε αιτιολογίας  όπως εξάρθρημα ισχίου , κλίση της λεκάνης  και διάφορες άλλες συγγενείς ανωμαλίες των κάτω άκρων.
• κήλες μεσοσπονδυλίου δίσκου , μυϊκός σπασμός ή πόνος στην μέση  μπορούν να προκαλέσουν σκολιώσεις οι οποίες είναι ανταλγικές.
• οι λανθασμένες  τοποθετήσεις του κορμού  της λεκάνης και των κάτω άκρων.

ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ:

ΟΙ σκολιώσεις ανάλογα με το μέγεθος κατατάσσονται σε:

1. μικρές  , .όταν η γωνία τους είναι κάτω από 20 μοίρες , οι σκολιώσεις αυτές δεν αξιολογούνται και θεωρούνται ότι είναι μέσα στα φυσιολογικά όρια.
2. μεσαίες  , όταν το μέγεθος της γωνίας τους κυμαίνετε από 20 έως 50 μοίρες.
3. μεγάλες , από 50 μοίρες και άνω ,. Σε αυτές  τις σκολιώσεις παρουσιάζονται επιπλοκές. Σε σκολιωτικούς ασθενείς από την ηλικία των 40 ετών και άνω παρουσιάζεται πόνος στην πλάτη , που οφείλετε σε εκφυλιστική αρθρίτιδα επειδή οι αρθρικές επιφάνειες φορτίζονται ανόμοια. Σε σκολιώσεις πάνω από 60 μοίρες παρουσιάζονται αναπνευστικά προβλήματα.

ΣΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΠΟΥΜΕ ΟΤΙ ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΚΛHΡΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΘΗΣΗ ΠΟΥ ΤΙΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΣ ΦΟΡΕΣ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΕ ΜΕΤΑΞΥ 9-11 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΣΣΕΤΕ. ΠΑΛΑΙΑ ΠΙΣΤΕΥΑΝΕ ΟΤΙ ΣΤΑΜΑΤΑΕΙ ΟΤΑΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΘΕΙ Η ΣΚΕΛΕΤΙΚΗ ΩΡΙΜΑΣΝΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ, ΔΥΣΤΗΧΩΣ ΝΕΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΕΔΕΙΞΑΝ ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΝΗΛΙΚΙΩΣΗ ΣΕ ΜΙΑ ΜΕΡΙΔΑ  ΑΤΟΜΩΝ ΟΠΩΣ:

1. ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΜΙΑ ΙΣΧΥΡΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΔΟΣΗ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ.
2. ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΤΟ ΚΥΡΤΩΜΑ ΦΕΡΝΕΙ ΤΟΝ ΚΟΡΜΟ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗ ΓΡΑΜΜΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ [ Π.Χ. ΘΩΡΑΚΙΚΟ ΚΥΡΤΩΜΑ, ΘΩΡΑΚΟΟΣΦΥΪΚΟ Η ΟΣΦΥΙΚΟ].
3.  ΣΕ ΑΥΤΟΥΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΦΤΩΧΟ ΜΥΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
4. ΚΑΙ ΣΕ  ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ ΠΟΛΛΕΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΕΣ ΚΑΙ ΕΓΙΝΑΝ ΥΠΕΡΒΑΡΕΣ.

ΠΩΣ ΔΙΑΓΝΩΝΕΤΕ?

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΠΡΕΠΕΙ ΚΑΤΑ ΑΡΧΗ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΝΑ ΠΑΡΑΤΗΡΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥΣ ΓΙΑΤΙ ΠΑΝΤΑ ΤΑ ΡΟΥΧΑ ΑΠΟΚΡΙΠΤΟΥΝ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ.

Η ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΗΝ ΔΙΝΕΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ , ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΝΑ ΔΙΝΟΥΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΑΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΠΟΝΟΥΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΠΟΝΟΥΣ ΣΤΗΝ ΜΕΣΗ Η ΑΣΤΑ ΠΟΔΙΑ ΚΑΙ ΚΟΥΡΑΣΗ.

Το πιο σημαντικό στοιχείο για την έναρξη  θεραπευτικού προγράμματος είναι η έγκαιρη διάγνωση η οποία πρέπει να ξεκινάει από την παιδική ηλικία  από  ορθοπεδικό και η παραπομπή του παιδιού στον  φυσιοθεραπευτή. Η παρατήρηση γίνεται με  γυμνή την πλάτη , πρώτα ελέγχουμε τους ώμους  να είναι τυχόν ασύμμετρος ,  ή τα οστά της λεκάνης. Έπειτα εφαρμόζουμε την δοκιμασία επίκυψης  για παρατήρηση τυχόν [ ύβου]  , επίσης με το νήμα της στάθμης  από την ακανθώδη απόφυση  του Α7 , το νήμα δεν περνάει από την μεσογλουτιαία σχισμή σε περίπτωση σκολίωσης.

Ο σκοπός του φυσιοθεραπευτή είναι :

1. να αναγνωρίσει την φυσιολογική στάση κίνηση και οποιανδήποτε απόκλιση .
2. να αξιολογήσει την κινητική δυσλειτουργία και αν εντοπίσει να αναλύσει και να ερμηνεύσει την υπάρχουσα απόκλιση από την φυσιολογική κίνηση.
3.  να επανεκπαιδέυσει την κινητική λειτουργία καθώς και την κινητικότητα όλων των αρθρώσεων.
4. στο να εκπαιδεύσει την γενική και τοπική χαλάρωση..
5. να καταρτίσει εξελεγκτικά προγράμματα ατομικά ή ομαδικά προγράμματα θεραπείας που αποσκοπούν στην αποκατάσταση της κινητικής λειτουργίας και της εν γένει λειτουργικής δραστηριότητας σε συσχετισμό με τα κινητικά ελλείμματα.
6. να εκπαιδεύσει την βάδιση.
7. να βελτιώσει την αναπνευστική ικανότητα.
8. να διατηρήσει την διορθωτική θέση και
9. να στοχεύσει στην εκπαίδευση υψηλής νευρομυικής συναρμογής.

Όλα τα παραπάνω αφορούν την προ του κηδεμόνα στάδιο. Πρέπει να τονιστεί ότι ο συνδυασμός του κηδεμόνα και της άσκησης είναι η ιδανικότερη λύση.

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ  ΤΩΝ ΣΚΟΛΙΩΣΕΩΝ:

• Όλες οι σκολιώσεις χρειάζονται κάποια μορφή θεραπείας.

Η αντιμετώπιση της ιδιοπαθούς σκολίωσης είναι αρκετά δύσκολη υπόθεση και χρειάζεται έγκαιρη διάγνωση   και γνώσεις.

Όταν η γωνιά της σκολίωσης είναι μικρότερη από 20 μοίρες η αντιμετώπιση της σκολίωσης περιορίζετε σε κινησιοθεραπεία και παρακολούθηση κάθε  3 μήνες από τον θεράποντα ιατρό .

Οι ασκήσεις δεν αναστέλλουν την  εξέλιξη της σκολίωσης αλλά πρέπει να γίνονται επειδή  βελτιώνουν την κινητικότητα της Σ.Σ. και βοηθούν στην καλύτερη ανάπτυξη του μυϊκού συστήματος.

Οι ασκήσεις πρέπει να γίνονται σε φυσικοθεραπευτήριο και το πρόγραμμα είναι μακροχρόνιο. Απαιτεί την ‘άψογη συνεργασία του παιδιού όσο αφορά τις οδηγίες που πρέπει να ακολουθεί και εκτός θεραπευτηρίου. Επίσης  την συνεργασία  των γονέων όσο αφορά και την διατροφή του παίδιού για να μην πάρει επιπλέων βάρος σε κιλά μια καλή διατροφή και ισορροπημένη θα ήτανε το ιδανικότερο.

ΚΟΛΥΜΒΗΣΗ ΚΑΙ ΣΚΟΛΙΩΣΗ :

ΟΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗΣ ΣΤΟΧΕΥΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΙΟΥ ΤΟΥ ΚΥΡΤΩΜΑΤΟΣ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΔΥΣΚΑΜΠΤΟ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΗ ΔΥΝΑΤΟΤΕΡΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗΣ. ΜΕ ΤΟ ΚΟΛΥΜΒΗ ΕΠΙΤΙΓΧΑΝΟΥΜΕ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΤΩΝ ΑΔΥΝΑΤΩΝ ΜΥΩΝ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΣΤΑ ΔΥΟ ΗΜΙΜΟΡΙΑ. ΤΟ ΥΠΤΙΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΕΝΔΕΔΙΓΜΕΝΗ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΜΥΙΚΗ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ ΜΕ ΑΠΟΛΥΤΗ ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΥΟ ΗΜΙΜΟΡΙΩΝ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ. Η ΣΥΝΕΧΩΜΕΝΗ ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΗ ΣΥΜΜΕΤΡΙΚΗ  ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΑΝΩ ΑΚΡΩΝ ΣΤΑ ΔΥΟ ΑΥΤΑ ΣΤΙΛ ΜΕ ΤΡΟΠΟ ΩΣΤΕ ΤΟ ΕΝΑ ΧΕΡΙ ΝΑ ΕΛΚΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΑΛΛΟ ΝΑ ΑΠΩΘΕΙ ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΥΜΒΑΛΕΙ ΣΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΡΙΚΗ ΜΥΙΚΗ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ.

• Για σκολιώσεις μεταξύ 20-40 μοίρες σε παιδιά ηλικίας 10-14 ετών εφαρμόζονται νάρθηκες ειδικοί οι οποίοι ασκούν πλάγιο- πλάγιες  διορθωτικές πιέσεις πάνω στην Σ.Σ. και στηρίζονται  στην αρχή της διόρθωσης της κυρτής ράβδου  με την εφαρμογή πιέσεων σε 3 σημεία. Προκειμένου για θωρακικές ή ψηλές θωρακο-οσφυϊκές σκολιώσεις [ με κορυφαίο σπόνδυλο πάνω από Θ8 χρησιμοποιείτε ο νάρθηκας Milwaukee με τα πρόσθετα μαξιλαράκια πίεσης [ lateral  pads] με τα οποία ασκούνται οι διορθωτικές πιέσεις η κινησιοθεραπεία θα πρέπει να είναι αναπόσπαστο κομμάτι.
• Αν η σκολίωση είναι χαμηλή  θωρακοοσφυϊκή  [ κορυφαίος σπόνδυλος κάτω από τον Θ8  ] ή οσφυϊκή τότε χρησιμοποιείτε ο νάρθηκας Boston , που στηρίζετε στην ίδια βασική αρχή διόρθωσης  της σκολίωσης με εφαρμογή δυνάμεων σε 3 σημεία. Τα σκολιωτικά παιδιά φοράνε  το νάρθηκα 23 ώρες το 24ωρο και το βγάζουν μόνο για μπάνιο , αυτό μέχρι την σκελετική ωρίμανση , δηλαδή μέχρι τα 16 περίπου για τα κορίτσια και 18 για τα αγόρια. Όσο νωρίτερα παρουσιασθεί περίοδος  στα κορίτσια για πρώτη φορά τόσο λιγότερες οι πιθανότητες επιδείνωσης υπάρχουν μετά την ηλικία των 14 ετών . συνήθως η επιδείνωση σταματά 3 χρόνια μετά την έναρξη της περιόδου. Γενικά μπορούμε να πούμε ότι οι νάρθηκες  Boston , Milwaukee  σένα σημαντικό ποσοστό βελτιώνουν τη σκολίωση. Μετά την αφαίρεση  τους συνήθως χάνεται ένα μέρος της διόρθωσης αλλά και τότε το κέρδος είναι σημαντικό διότι έχει προληφθεί η επιδείνωση.
• όταν η γωνία της είναι μεγαλύτερη από 40-50 μοίρες και δύσκαμπτη Σ.Σ. τότε η  αντιμετώπιση είναι χειρουργική. Η χειρουργική θεραπεία συνιστάται σε διόρθωση της γωνιά της σκολίωσης  και σπονδυλοδεσία.

ΟΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΡΓΑ

ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΨΕΩΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΑΝΑΠΑΥΣΗΣ.

ΚΑΘΕ ΑΣΚΗΣΗ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΕ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 10 ΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΑΠΟ 20.

ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΕ ΔΥΟ ΕΩΣ ΠΕΝΤΕ ΦΟΡΕΣ ΗΜΕΡΙΣΙΩΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕΤΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ.

ΟΙ ΑΚΣΗΣΕΙΣ ΔΙΑΙΡΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΑΣΥΜΕΤΡΕΣ [ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΚΥΡΤΟΥ ] ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΡΙΚΕΣ [ ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΥΟ ΠΛΕΥΡΕΣ].

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1. ΚΙΝΗΣΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΠΥΡΟΥ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ , ΑΘΗΝΑ 1989
2. ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΗ , ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ , ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ.